- Hãy quay về là tổ chức tôn giáo đúng nghĩa
Mạch Sống, ngày 25 tháng 8, 2024
http://machsongmedia.com
Thư tố giác chung ký tên bởi 13 chuyên gia nhân quyền LHQ vừa được phổ biến vào trung tuần tháng 8, 2024 nêu đích danh Hội Thánh Tin Lành Việt Nam – Miền Nam (Evangelical Church of Vietnam – South, ECVS):
“Vào ngày 14 tháng 4 năm 2024, nhiều công an viên đã làm gián đoạn buổi thờ phượng Chúa Nhật tại nhà vợ của Y Krec Bya, Bà H Ik Kƀuôr; họ yêu cầu những người có mặt phải gia nhập Hội Thánh Tin Lành Việt Nam – Miền Nam (ECVS) được chính thức công nhận. Những sự kiện này diễn ra sau ‘vụ đấu tố’ các thành viên khác của Hội Thánh Tin Lành Đấng Christ Tây Nguyên, kể cả vào ngày 22 tháng 3 năm 2024, khi công an ra lệnh cho các tín đồ thành viên bao gồm Y Brê Êban, vợ ông là H Ngôm Ƀya và Y Lem Mlô quay trở lại Hội Thánh ECVS.”
Việc ECVS bị nêu tên không hề ngẫu nhiên. Đó là kết quả khởi đầu của nỗ lực dài hạn của BPSOS để vô hiệu hoá các tổ chức tôn giáo và ngụy tôn giáo bị nhà nước dùng làm trợ cụ đàn áp tôn giáo.
Tại buổi tường trình ngày 14 tháng 8, 2024, Ts. Nguyễn Đình Thắng, Tổng Giám Đốc kiêm Chủ Tịch BPSOS, kêu gọi Uỷ Hội Hoa Kỳ về Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế (US Commission on International Religious Freedom, USCIRF):
“Nhiều hội thánh Tin Lành tư gia người Thượng gần đây chính thức tuyên bố với ECVS là họ cự tuyệt việc tham gia hội thánh bị nhà nước điều khiển này. Uỷ Hội USCIRF có thể giúp bằng cách nhắc lại thông điệp này với giới lãnh đạo của Hội Thánh Tin Lành Việt Nam – Miền Nam: “Quý vị hãy ngưng tiếp tay cho hành vi đàn áp tôn giáo mà hãy quay về hoạt động tôn giáo đúng nghĩa.”
BPSOS kêu gọi người ở trong và ngoài nước theo dõi mọi hành vi vi phạm nhân quyền của thành viên ECVS và cung cấp thông tin để viết báo cáo cũng như đề nghị chế tài, gửi về cho: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Hình 1 – Mục Sư ECVS Y Tuân Mlo lên án các tín đồ Tin Lành người Thượng sinh hoạt tôn giáo độc lập
Trợ cụ đàn áp tôn giáo
Nhiều chế độ độc tài lợi dụng tôn giáo dưới chiêu bài quốc giáo để chuyên quyền. Riêng chế độ độc tài cộng sản chống lại mọi tôn giáo. Khi chưa tiêu diệt được tôn giáo thì họ kiểm soát ngặt nghèo mọi hoạt động tôn giáo. Việc kiểm soát này được thực hiện ở Việt Nam thông qua Ban Tôn Giáo Chính Phủ và Bộ Công An.
Chỉ những tổ chức tôn giáo nào được Ban Tôn Giáo Chính Phủ công nhận thì mới được hoạt động hợp pháp. Đổi lại, Ban Tôn Giáo Chính Phủ đã dùng một số tổ chức này làm trợ cụ đàn áp tôn giáo. Để lùa người cho các tổ chức trợ cụ này kiểm soát và khống chế, Bộ Công An đe dọa, bách hại những ai phản kháng.
Phân loại trợ cụ kiểm soát tôn giáo
Có 2 loại trợ cụ kiểm soát tôn giáo. Rõ rệt nhất là những tổ chức hoàn toàn do nhà nước dựng lên như Chi Phái Cao Đài 1997, Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam, Ban Trị Sự Trung Ương Phật Giáo Hoà Hảo, và Uỷ Ban Đoàn Kết Công Giáo. Đó là các tổ chức nguỵ tôn giáo vì bản chất là sản phẩm do nhà nước dựng lên nhằm thay thế các giáo hội đã bị xoá sổ.
Lại có những tổ chức tôn giáo thoả hiệp và cam chịu làm trợ cụ cho nhà nước điều khiển và sử dụng để, đổi lại, được công nhận và được dễ dãi phần nào trong hoạt động, như ECVS và Hội Thánh Tin Lành Việt Nam – Miền Bắc.
ECVS phản bội tín hữu người Thượng
Với 700 nghìn tín hữu, ECVS là tổ chức Tin Lành lớn nhất ở Việt Nam. Năm 2001, ECVS được nhà nước công nhận tư cách pháp nhân đang khi chính quyền ở Tây Nguyên đập phá, đốt, hoặc đóng cửa hầu hết các nhà nguyện, lên đến nhiều trăm, của người Thượng ở Tây Nguyên.
Các cuộc biểu tình ôn hoà để đòi quyền tự do tôn giáo đã thu hút hàng chục nghìn tín đồ người Thượng, phần lớn là tín hữu của ECVS, tham gia. Họ bị công an đàn áp thô bạo và đẫm máu, nhiều người tử vong. Dù vậy các cuộc biểu tình vẫn tiếp diễn năm 2002, 2004, 2008 và lẻ tẻ sau đó. Tổng cộng khoảng 700 người bị giam giữ hoặc bỏ tù. Đến năm 2011 vẫn còn 300 người Thượng còn ở trong các nhà tù do tham gia biểu tình ôn hoà.
Dù có hàng nghìn thành viên người Thượng bị đàn áp, ECVS hoàn toàn im ắng, không hề lên tiếng bênh vực tín hữu hoặc phản đối hành vi bạo lực của chính quyển. Thậm chí có mục sư ECVS phủ nhận đã xảy ra sự đàn áp người biểu tình.
Cảm thấy bị phản bội, nhiều tín đồ Tin Lành người Thượng lần lượt rời bỏ ECVS để lập ra các nhóm Tin Lành tư gia sinh hoạt biệt lập với ECVS. Nhà nước đã phối hợp với ECVS để bắt các nhóm tư gia phải tham gia hoặc quay lại với ECVS.
Các vi phạm nhân quyền bởi ECVS
Nhiều mục sư ECVS đã vi phạm các công ước quốc tế về nhân quyền và nhiều khi ngay chính luật Việt Nam khi vu khống, mạ lị các mục sư và tín đồ Tin Lành không theo ECVS. Thậm chí, một số còn tiếp tay mở đường cho hành vi đàn áp của công an.
Mục Sư Y Tuân Mlo, trưởng ban đại diện ECVS tỉnh Đắk Lắk, bày tỏ sự đồng tình với bản án xử lưu động dành cho 99 người Thượng và 1 người Kinh đầu năm nay, là “đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.” Xem: https://nhandan.vn/canh-giac-truoc-am-muu-chong-pha-cua-cac-the-luc-thu-dich-post794557
Trong khi đó, qua lá thư cáo buộc ngày 14 tháng 6, 2024, 13 chuyên gia nhân quyền của LHQ nhận định rằng vụ xử này vi phạm nhiều điều khoản của công ước LHQ về quyền dân sự và chính trị và ngay cả luật Việt Nam.
Cũng Ông Mục Sư Y Tuân Mlo này đã tham gia đoàn công tác của Ban Tôn Giáo Chính Phủ đến Hoa Kỳ tháng 10 năm ngoái để vận động gỡ bỏ Việt Nam khỏi Danh Sách Theo Dõi Đặc Biệt của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ vì đàn áp tôn giáo một cách nghiêm trọng.
Hình 2 – Phái đoàn của Ban Tôn Giáo Chính Phủ tại Hoa Kỳ tháng 10 năm 2023, khoanh tròn là Mục Sư ECVS Y Tuân Mlô (nguồn: btgcp.gov.vn)
Mục Sư Nay Sia của ECVS ngày 8 tháng 2, 2023 phát biểu với Báo công an Đắk Lắk, lên án các tín đồ “Hội Thánh Tin Lành Đấng Christ Tây Nguyên” với lời lẽ khiếm nhã mang tính cáo buộc vu khống:
“Ngày trước chúng lập ra ‘Tin lành Đề Ga’, bây giờ là ‘Tin lành đấng Christ Tây Nguyên’ để tìm cách lật đổ chính quyền. Tổ chức này đã xuyên tạc Nhà nước Việt Nam không quan tâm đến tôn giáo, áp đặt tôn giáo nhưng thực ra không phải như vậy.” Xem: https://congan.daklak.gov.vn/-/vach-bo-mat-phan-ong-cua-hoi-thanh-tin-lanh-ang-chrits-tay-nguyen-
Báo công an Đắk Lắk viết tiếp: “Mục sư Nay Sia đề nghị Nhà nước có biện pháp xử lý những tổ chức lợi dụng tôn giáo này để chúng không gây mất đoàn kết tôn giáo và dân tộc. Với trách nhiệm là mục sư, ông cũng mong muốn tất cả tín đồ Tin lành Việt Nam luôn cảnh giác với cái gọi là ‘Hội thánh Tin lành đấng Christ Tây Nguyên’.”
Tiếp theo đó là một chuỗi hành vi bách hại thô bạo của công an nhắm vào Hội Thánh Tin Lành Đấng Christ Tây Nguyên: ngày 26 tháng 1, 2024, thầy truyền đạo Nay Y Blang bị tuyên án 4.5 năm tù; ngày 8 tháng 3, thầy truyền đạo Y Bum Byă bị chết treo cổ sau khi gặp công an địa phương ở một nghĩa trang gần nhà; ngày 23 tháng 3, thầy truyền đạo Y Krếc Byă bị tuyên án 13 năm tù. Hàng trăm tín đồ thuộc hội thánh này ở Đắk Lắk đã miễn cưỡng gia nhập ECVS dưới sự đe doạ của công an.
Ba ngày sau bản án tù 13 năm đối với thầy truyền đạo Y Krếc Byă, chính quyền địa phương tổ chức buổi đấu tố tại bản làng của Ông. Tại đây, Mục Sư ECVS Y Choá H’Dok tuyên bố ủng hộ chính sách kiểm soát tôn giáo và tẩy chay Hội Thánh Tin Lành Đấng Christ: “Tự do tín ngưỡng phải nằm trong khuôn khổ của Đảng và Nhà Nước, những gì nhà nước cho phép. Và chúng ta phải vâng lời. Bà con đừng rơi mình vào sự cám dỗ, người ta xuyên tạc cái lời của Chúa, của Đảng, Nhà Nước đề ra. Bà con đừng nhẹ dạ cả tin, đừng có theo.” Xem:
Hình 3 – Ông Y Choá H’Dok, Mục Sư ECVS, vu khống tín đồ Tin lành độc lập xuyên tạc lời Chúa
Trong tháng 6 và tháng 7 đã có 9 hội thánh Tin Lành tư gia người Thượng gừi văn thư cho lãnh đạo của ECVS chính thức tuyên bố không tham gia hội thánh bị nhà nước điều khiển này và yêu cầu: “… bằng văn bản này chúng tôi thông báo rằng chúng tôi không có ý định tham gia vào tổ chức tôn giáo Hội Thánh Tin Lành Việt Nam (Miền Nam). Chúng tôi đề nghị quý tổ chức Hội Thánh Tin Lành Việt Nam (Miền Nam) không cử người tới mời gọi, vận động hay thuyết phục chúng tôi tham gia vào tổ chức của quý vị. Mọi sự mời gọi, vận động hay thuyết phục chúng tôi tham gia vào tổ chức của quý vị đều là sự khiếm nhã và gây phiền toái cho chúng tôi.”
Vô hiệu hoá vai trò trợ cụ đàn áp tôn giáo của ECVS
Tháng 9 năm 2023, BPSOS khởi động nỗ lực dài hạn để vô hiệu hoá vai trò trợ cụ của các tổ chức tôn giáo và nguỵ tôn giáo mà nhà nước dùng để khống chế các nhóm tôn giáo độc lập. Quốc tế ngày càng hưởng ứng.
Tháng 5 năm 2024, USCIRF công bố báo cáo thường niên về tự do tôn giáo toàn cầu, trong đó nêu đích danh một số tổ chức tôn giáo bị nhà nước kiểm soát và dùng làm trợ cụ đàn áp, gồm có ECVS.
Ngày 13 tháng 5, 2024, trong buổi Kỷ niệm 30 năm Ngày Nhân Quyền cho Việt Nam tại Hạ viện Hoa Kỳ, ông Stephen Schneck, Chủ Tịch USCIRF, nói, “Chính quyền cũng ép buộc người Thượng và H’mông theo Thiên Chúa giáo gia nhập các tổ chức bị nhà nước điều khiển, như ECVS.”
Thư tố giác ngày 16 tháng 4, 2024 của các chuyên gia nhân quyền LHQ thể hiện tiến triển mới nhất của nỗ lực này.
“Hãy viết cho họ. Hãy nói với họ. Hãy chỉ bày họ về Điều 18 của Công Ước Quốc Tế về Quyền Dân Sự và Chính Trị. Càng bị quốc tế theo dõi sát sao, thì họ càng ít hiệu quả như trợ cụ đàn áp tôn giáo của nhà nước. Khi họ bị chiếu đèn pha, nhà nước không còn chỗ ẩn nấp để ném đá giấu tay,” Ts. Thắng khuyến nghị Uỷ Hội USCIRF tại buổi tường trình ngày 14 tháng 8 vừa qua.
Ts. Thắng cũng đề nghị USCIRF nêu tên thành phần lãnh đạo và sẵn sàng đề nghị chế tài họ, nếu không thay đổi, theo luật pháp Hoa Kỳ.
Đó cũng là những khuyến nghị Ts. Thắng gửi Bà Uzra Zeya trước khi vị Thứ Trưởng Ngoại Giao Hoa Kỳ về An Ninh Dân Sự, Dân Chủ và Nhân Quyền này lên đường đến Việt Nam.
Bài liên quan:
Hội thánh Tin lành Việt Nam – miền Nam phản bội tín đồ Tin lành người Thượng thế nào?
https://machsongmedia.com/vietnam/quyenconnguoi/2162-hoi-thanh-tin-lanh-viet-nam-mien-nam-phan-boi-tin-do-tin-lanh-nguoi-thuong-the-nao
Các khuyến nghị của BPSOS với chính phủ Hoa Kỳ để phát huy và bảo vệ tự do tôn giáo ở Việt Nam
https://machsongmedia.com/vietnam/quyenconnguoi/2208-cac-khuyen-nghi-cua-bpsos-voi-chinh-phu-hoa-ky-de-phat-huy-va-bao-ve-tu-do-ton-giao